پزشکیان؛ مخالف با چوب و باتوم

 اصلاح طلبان همواره در موضوعات فرهنگی و به ویژه چالش های کشور نگاه ویژه و متفاوتی حتی نسبت به نهادهای حاکمیتی داشته و در بیشتر مواقع از منظر انتقادی با اقدامات انجام شده روبه رو می شوند . حالا پزشکیان باید این نگاه را در انتخابات به گونه ای نمایندگی کند تا بتواند رای بخش خاکستری جامعه را جذب نماید.  او گفته است نباید با بانوان و دختران این سرزمین با چوب و باتوم برخورد کرد، با تهدید نمی‌توان مردم و کشور را اصلاح کرد، با مهربانی و زبان نرم می‌توان با مردم صحبت کرد. در حوزه اینترنت به اقتصاد دیجیتال اشاره دارد و معتقد است: استارت‎آپ ها می‌توانستند کیک اقتصاد ما را بزرگ کنند، اما ما با آن‌ها چه کردیم؟ اینترنت را فیلتر کردیم. بستر مهاجرت استعدادهای مغزی را فراهم کردیم که از ایران بروند و نسبت به موج مهاجرت نخبگانشان بی‎تفاوت بودیم. پزشکیان در جمع زنان حامی خود نیز درباره طرح نور یا همان گشت ارشاد سابق گفته است: در مورد طرح نور ما ترک ها مثالی داریم که ترجمه اش این است «به سیاهی نور می گویند». ۴۰ سال است با مداخلات می خواهیم حجاب را درست کنیم  آیا بدتر نکرده ایم؟ طرح نور ما را به سمت سیاهی می کشاند. وی سپس با استفاده از این ادبیات سعی کرده زنان مردد در رای دادن را جذب خود کند .

 

پورمحمدی ؛ خیابان جای بگیر و ببند نیست

مصطفی پورمحمدی اگرچه تنها روحانی کارزار انتخابات چهاردهم است اما امنیتی ترین فرد هم محسوب می شود . پورمحمدی 3 سال وزیر کشور بوده و از این جهت می تواند نگاه خاصی به موضوع فرهنگ و چالش هایش داشته باشد .  پورمحمدی همین دیروز توئیت کرد: انتخابات به کنار! سیاست به کنار! تحت هیچ شرایطی نباید با زنان ایران چنین بی رحمانه برخورد کرد. تمام تجربه، توان و آبرویم در ۴۵ سال اخیر را برای تأمین امنیت زنان به کار خواهم گرفت. همان‌طور که گفتم: خیابان جای بگیر و ببند نیست. او می گوید اگر بیایم «فرهنگ اسلامی» را اوج خواهم داد و در ادامه مدعی است موفق‌ترین دوره وزارت کشور که رویکرد فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و مدنی داشت، دوره من بود. پورمحمدی می گوید به شدت مخالف فیلترینگ است . می گوید قرار من با شما انتخاب وزیری است که بساط بازی VPNها را جمع و امنیت کاربران را تضمین کند . بالاتر از این معتقد است امروز اینترنت مانند آب برای زندگی است. من تلاش می‌کنم در کوتاه‌ترین مدت به VPNها و فیلترینگ خاتمه دهم، چرا که عوارض ضد امنیتی آن ها و هزینه‌شان در شأن این ملت نیست.»

 

 

 

توکلی -   اصلاح طلبان 8 روز مانده به انتخابات در یک برنامه گام به گام   گویا به یک تاکتیک جدید رو آوردند و آن ورود محمد جواد  ظریف به کمپین انتخاباتی پزشکیان و طرح موضوع برجام  است. حضور ظریف در کنار پزشکیان در برنامه سیاست خارجی تلویزیون و دفاع از برجام و حمله شدید به منتقدان آن باعث شد تا حدی امید به کمپین پزشکیان برگردد. در ادامه نیز نامزدهای اصولگرا  به سرعت به  این موضوع واکنش نشان دادند. در همین راستا محمد باقر قالیباف بدون اسم بردن از ظریف در گفت و گوی تلویزیونی گفت :« مگر رهبر انقلاب همین چند وقت قبل نفرمودند که قانون اقدام راهبردی کشور را نجات داد و همه را از بلاتکلیفی درآورد؟ پس شما چه تبعیتی دارید؟ تابع کدام سیاست هستید؟ شما می‌گویید تابع سیاست‌های ابلاغی رهبر انقلاب در حوزه سیاست خارجی هستید.  ️در شورای ‌عالی امنیت ملی مجلس مکلف شده برای خروج آمریکا از برجام مجلس قانون‌گذاری کند. این قانون دست مذاکره‌کنندگان را پُر کرد. ️وقتی ترامپ از برجام بیرون رفت دولت وقت گفت یک هفته فرصت می‌دهیم برگردند. یک هفته شد ۲ هفته و بعد شد چند ماه و همین‌طور این مسیر پیش رفت. ️چطور ما چیزی از دولت آمریکا می‌خواهیم می‌گوید در اختیار کنگره است؟ خب این جا هم مجلس دست مذاکره‌کننده را پُر کرد. ️ما گفتیم پروتکل الحاقی را دیگر داوطلبانه اجرا نمی‌کنیم. دوستان گفتند این کار را کنیم جنگ می‌‌شود. جنگ شد؟ گفتند غنی‌سازی را بالا ببرید جنگ می‌شود. آیا جنگ شد؟»  علیرضا زاکانی هم یک خط و نشان غیرمستقیم برای نامزد اصلاح طلبان کشید و تاکید کرد که در مناظره ها به این مسئله خواهد پرداخت. واکنش نامزدهای اصولگرایان به همین جا ختم نشدو سعید جلیلی دیگر نامزد اصولگرا نیز در واکنش به اظهارات ظریف اظهار کرد :« جالب است شنیدم یکی بیان کرده که این موفقیت ما نبوده؛ خود آمریکا می‌گوید راهبرد ما شکست خورده بعد امروز یکی گفته است خود بایدن نخواسته این کار (ممانعت از فروش نفت ایران) را بکند؛ عجب!این دو نگاه است که آینده کشور را تعیین می کند.خود بایدن نخواسته؟ اولا اگر خود بایدن نمی خواسته، پس چرا در آن ۹ ماهی که شما در کار بودید، این کار (فروش نفت) را نکردید؟ثانیا خود بایدن اذعان کرده که نه تنها یکی از تحریم های ترامپ را کم نکرد، بلکه در همین مدت ده ها تحریم دیگر افزوده است.شماهایی که می گفتید تحریم را برمی داریم وقتی دولت را تحویل گرفتید، ۸۰۰ تحریم اضافه شد به تحریم های قبلی.خود دشمن می گوید راهبرد ما شکست فاحش خورد؛ خود وزیر خارجه‌شان در سنای آمریکا گفت، ایرانی‌ها توانسته‌اند اما این فرد باز می گوید ما نتوانسته‌ایم.» قاضی زاده هاشمی نیز از قافله واکنش ها به اظهارات ظریف جا نماند و در گفت و گوی ویژه خبری با انتقاد از ادعای زبان دنیا را بلد بودن ظریف اظهار کرد :« در دولت قبل با خواست کشورهای عربی منطقه  ، حسین امیر عبداللهیان معاون وزیر خارجه ایران را عوض کردند.»  این واکنش صریح و بی پرده نامزدهای اصولگرا نشان می دهد که تاکتیک اصلاح طلبان تاکنون موفق بوده است. آن ها تا حدی اصولگرایان را به زمین بازی خود یعنی سیاست خارجی و برجام کشانده اند. 

اصولگرایان گل به خودی می زنند؟ 

به هر روی،بازگشت برجام به کانون کارزار انتخاباتی ریاست جمهوری  به خصوص در مناظره های تلویزیونی می تواند انتخابات را دوقطبی کند و شانس مسعود پزشکیان را باز هم افزایش دهد. اگر اصولگرایان نگاه  حیثیتی به این اتفاق داشته باشند و بخواهند مفصل به آن پاسخ دهند، اسیر تاکتیک اصلاح طلبان خواهند شد، چون زمین یا موضع برجام از آن اصلاح طلبان است و افکار عمومی هم در این مورد پیام اصلاح طلبان را معتبرتر از اصولگرایان می داند. محمد جواد ظریف   هم در این میان استثناست. نه تنها برند او به سیاست خارجی گره خورده، بلکه در موضوع برجام هم پیامش معتبرترین پیام است.بی دلیل نیست که در همان برنامه پیام سنایی و حتی خود پزشکیان درباره برجام جدی تلقی نشد، لذا سرنوشت تقابل نامزدهای اصولگرا با ظریف در موضوع برجام همانند سرنوشت مواجهه زاکانی با برجام خواهد بود، یعنی خود اصولگرایان هم نمی پذیرند که حرف زاکانی درباره برجام معتبرتر از حرف ظریف است چه برسد به آرای مردد! از این رو به نظر می رسد ورود در موضوع برجام یک بازی دو سر باخت برای نامزدهای اصولگراست. هم پیامشان بی اعتبار می شود و هم انتخابات دوقطبی می شود.طرح موضوع ظریف و برجام در مناظره ها توسط زاکانی یا جلیلی باعث خواهد شد پیام ظریف در یک سطح وسیع تر شنیده شود . حتی اگر پزشکیان در این موضوع دوقطبی نسازد تقویت پیام ظریف درباره برجام می تواند ضربه ای بزرگ به نامزدهای اصولگرا باشد. رفتن به سمت دوقطبی خطری است که وطن امروز نیز در گزارش اخیر خود نسبت به آن هشدار داده و با انتقاد از افتادن اصولگرایان در دام دوقطبی نوشته است :« متاسفانه برخی کاندیداهای جبهه خودی طی روزهای اخیر مواضعی گرفتند که زمینه‌های ایجاد فضای دوقطبی را تقویت می‌کند. روز گذشته نیز یکی از مجری - کارشناسان برنامه گفت‌وگوی سیاسی آقای پزشکیان، به شکل عجیبی مطالبی را مطرح کرد که موجب تحریک و ترغیب ظریف و اتخاذ مواضع تند از سوی وی و در نتیجه اقدام برای بازسازی دوقطبی شد.» در این میان اما با توجه به سابقه دیپلماتیک جلیلی و این که او همیشه در یک طرف منازعه مذاکره - مقاومت قرار داشته و اساسا نقطه مزیتی او در همین جا تعریف می شود؛ ایجاد دوقطبی برجامی با او  کار راحت تری برای پزشکیان است. اقدامی که دقیقا حسن روحانی از آن بهره برد و توانست با ایجاد دوقطبی مذاکره - مقاومت میلی متری در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 پیروز شود. روحانی فقط با برتری250 هزار رای،  کار خود را در انتخابات آن سال شروع کرد و کارشناسان تصریح می کنند که دوقطبی که او ایجاد کرد و موج آرای مردد و خاکستری که در سبد رای او ریخت عامل اصلی پیروزی او بود.  اصلاح طلبان  نه تنها از تاکتیک دوقطبی سازی استفاده می کنند، بلکه  عزمشان  را برای فعال سازی همه ظرفیت‌هایی که در دست دارند حسابی جزم کرده اند . حتی برخی شنیده ها حاکی از آن است که اصلاحات رایزنی‌هایی با موسوی و کروبی در دستور کار قرار داده  تا آن‌ها نیز مواضعی در حمایت از پزشکیان اعلام کنند، بنابراین مشخص است اصلاح‌طلبان نمی‌خواهند یک باخت بد و نا امید کننده در این دوره از انتخابات ثبت کنند. آن‌ها می‌دانند یک باخت با فاصله رای بسیار زیاد موجب هدم اعتبار سیاسی آن‌ها برای سال‌های متمادی خواهد شد. از همین رو تلاش می‌کنند حداکثر توان خود را برای متقاعد کردن بدنه خود به حضور در پای صندوق رای به کار بگیرند. البته که اصلاح طلبان مسیر سختی را پیش رو دارند.با همه این اوصاف شاید مطمئن ترین راه برای اصولگرایان  ائتلاف باشد. مهم ترین پیامد ائتلاف کاهش روحیه کمپین انتخاباتی پزشکیان و فراگیر شدن این فرض خواهد بود که حضور متعدد نامزدهای اصولگرایی تاکتیک و مهندسی و صحنه چینی آنان از قبل برای پیروزی تک ضرب در انتخابات بوده است. موضوعی که حالا چهره هایی اصولگرایی نیز بر آن تاکید دارند. پیش از این محمدباقر قالیباف وعده داده بود که در نهایت و قبل از انتخابات 8 تیر یک کاندیدا از این جریان در انتخابات حضور خواهد داشت. علیرضا زاکانی دیگر نامزد اصولگرایی نیز در تازه ترین اظهارات خود غیرمستقیم به ضروت ائتلاف اشاره کرده و گفته است  :« اگر خطری متوجه جهت گیری دولت شهید رئیسی باشد، همه دوستان جبهه انقلاب باید با هم تفاهم کنند.» حال باید منتظر ماند و دید که آیا  تجربه سال 76 (ناطق - خاتمی) یا سال 92 و یا حتی 96 تکرار می شود یا انتخابات 1403 سناریوی خاص خود را دارد؟ 

 

  مهدی حسن زاده -economic@khorasannews.com

 

اگر از نخستین مدیر نشریه خراسان در عصر مشروطه بخواهید بدانید، باید بگوییم نام او سیدحسین اردبیلی است که متولد 1258هجری شمسی در اردبیل بود. او بعد از گذراندن تحصیلات ابتدایی، از طریق قفقاز به مشهد آمد و تحصیلاتش را ادامه داد. اردبیلی بعد از مدتی مدیریت مدرسه «رحیمیه» مشهد را به عهده گرفت. با شروع استبداد صغیر در پی به توب بسته شدن مجلس شورای ملی، فعالیت کسانی مانند سیدحسین اردبیلی با محدودیت مواجه شد. او بعد از انفجار بمب در محل انجمن ایالتی خراسان، مصمم شد که نشریه‌ای را با نام «خراسان» منتشر کند. همین کار را هم کرد و انتشار نشریه «خراسان» تا شماره بیست‌وچهارم ادامه یافت. البته این نشریه در آن دوران در قالب شب‌نامه به چاپ می‌رسید. روز 27 اسفند 1287، چند روز مانده به عید نوروز، اولین شماره «خراسان» منتشر شد. اما چرا خراسان؟ محمد صدر هاشمی در جلد دوم کتاب «تاریخ جراید و مجلات ایران» می‌نویسد: «اردبیلی موضوعات جریده خراسان را برای رسمیت دادن به انقلاب مشروطه خراسان و قوت قلب عموم مشروطیین ایران انتشار داد... می‌توان گفت ادیب اردبیلی یکی از بزرگ ترین قوای فعاله خراسان بود که برای پیشرفت مقاصد ملیه در یک مدت طولانی با خون خود بازی می‌کرد.»

 با پیروزی مشروطه‌خواهان، سیدحسین اردبیلی، نماینده مردم مشهد در دومین دوره مجلس شورای ملی شد و به تهران رفت. اردبیلی در تهران هم در کنار فعالیت سیاسی، به کار مطبوعاتی ادامه داد و در آن‌جا سرپرست و مدیر روزنامه «ایران» شد. نخستین مدیر خراسان سرانجام در هفتم تیرماه سال 1297 از دنیا رفت و در گورستان مشهور ابن‌بابویه شهر ری به خاک سپرده شد.

شیخ احمد بهار، پایه‌گذار چاپخانه روزنامه خراسان

یکی از بزرگانی که از ارکان اصلی روزنامه دیرینه «خراسان» به شمار می‌رفت و نقش مهمی در ماندگاری آن داشت، زنده‌یاد شیخ احمد بهار بود. او متولد 1268 در مشهد بود. پدرش، حاج شیخ محمدکاظم و پدربزرگش، عباسقلی‌خان، از تاجران و بازرگانان پرآوازه مشهد بودند. احمد بهار بعد از تحصیلات مقدماتی در مشهد، به نجف و کربلا رفت و در آن‌جا علوم حوزوی را فراگرفت. از جمله اقدامات مهم شیخ احمد بهار در خراسان، پایه‌گذاری انجمن ادبی خراسان بود؛ انجمنی که بزرگانی مانند ملک‌الشعرا بهار، بدیع‌الزمان فروزانفر، امیرالشعرا نادری و علی‌اکبر فیاض به آن رفت‌وآمد داشتند. شیخ احمد بهار که پسرعمه ملک‌الشعرا بهار بود، طبع شعر داشت  و در اشعارش «احمد» تخلص می‌کرد. شیخ احمد بهار البته اهل سیاست هم بود و به همین دلیل وقتی 19 ساله بود، به همراه پسردایی خود، ملک‌الشعرا بهار، در سال 1278 هجری شمسی، سروده‌ها و نوشته‌های سیاسی‌اش را در روزنامه خراسانِ عهد مشروطه منتشر می‌کرد؛ اقدامی که بعدها منجر به تاسیس چاپخانه «خراسان» در سال 1292 شمسی و انتشار روزنامه «چمن» در سال 1293شمسی در مشهد شد. 

تاسیس چاپخانه در سال‌های دهه 1290 شمسی 

زنده‌یاد ابراهیم توسلی، یکی از قدیمی‌ترین کارکنان چاپخانه خراسان که در سال 1318 هـ.ش به استخدام آن درآمد و بعدها در مقام مدیریت چاپخانه، فعالیت خود را ادامه داد، در خاطراتش که دفتر پژوهش روزنامه خراسان ثبت و ضبط کرده ‌است، می‌گوید: شیخ احمد بهار چاپخانه را در سال‌های دهه 1290 هـ.ش تاسیس کرد و در سال 1315، این چاپخانه را به پسر عمویش، تهرانیان و نیز ابراهیم فیروزیان فروخت و آن‌ها با نام «خراسان» برای چاپخانه مجوز فعالیت گرفتند. این تاریخ باید دقیق باشد چراکه شیخ احمد بهار، پس از واقعه مسجد گوهرشاد، در تیر 1314، با منع فعالیت از طرف حکومت رضاخان روبه‌رو شد. او را در 14 مرداد 1314، در نظمیه مشهد بازداشت کردند و به فعالیت روزنامه وی که در آن زمان «بهار» بود، خاتمه دادند. مدتی بعد، در شهریور همان سال، شیخ احمد بهار را آزاد کردند، اما اجازه انتشار روزنامه «بهار» را ندادند. او به ناچار برای همیشه مشهد را ترک کرد و راهی تهران شد و در 14 بهمن 1334 از دنیا رفت.

 

ملک الشعرا بهار؛ یکی از بنیانگذاران روزنامه خراسان

حدود هشت ماه بعد از واقعه به توپ بستن مجلس به فرمان محمد علی شاه در سال 1287 و همچنین آغاز استبداد صغیر، تعدادی از مشروطه‌خواهان مشهدی با هدف آگاهی بخشی به مردم آن روزگار گرد هم آمدند تا چاره‌ای بیندیشند؛ یکی از این افراد ملک الشعرا بهار بود. بعد از هم اندیشی های اولیه تصمیم بر این شد که روزنامه‌ای راه بیندازند. روزنامه‌ای که با توجه به شرایط و مطالبی که در آن نوشته می‌شد البته مخفیانه چاپ می‌شد. قرار بر این بود که در این روزنامه علاوه بر اخبار مشروطه‌خواهی ایران و به ویژه خراسان، نویسندگان و خبرنگارها مردم را برای تقابل با استبداد، برانگیزانند. سیدحسین اردبیلی که بعدها نماینده مجلس شورای ملی شد، هزینه‌های راه اندازی روزنامه را داد و مدیریت آن را به ملک‌الشعرا بهار، جوان 22 ساله و پرشور مشهدی سپرد. هرچند در آن زمان اصطلاح سردبیر در رسانه‌ها مرسوم نبود، اما بهار، در واقع سردبیر جریده مردمی خراسان شد.

بهار علاوه بر سروسامان دادن به مطالب و امور مربوط به روزنامه در همان سال‌ها شعرهایی با توجه به مسائل روز می‌سرود و در روزنامه خراسان منتشر می‌کرد. شعرهایی که در زمان خود سروصدای زیادی میان مردم به پا کرد و در جریان بخشی مسائل روز آن زمان به شدت مؤثر بود. بعدها ملک الشعرا بهار در کتاب «تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران» به همین موضوع اشاره می‌کند.

ملکا جور مکن ...

یکی از این شعرها که شهرت بیشتری یافت و خطاب به محمد علی شاه سروده شده بود مخمسی است که با این ابیات شروع می‌شد. «ملکا جور مکن پیشه و مشکن پیمان/ که مکافات خدائیت بگیرد دامان / خاک بر سر کندت حادثه دور زمان / خاک مصر طرب‌انگیز نبینی که همان / خاک مصر است ولی بر سر فرعون و جنود». این مخمس در 9 اردیبهشت 1288 در شماره 10 روزنامه خراسان انتشار یافت. علاوه بر این شعر، ترکیب بند «از رحمت حق نباش نومید ، با تیتر «ترانه ملی» در 28 اردیبهشت 1288، قصیده مسمط مستزاد «اهلاً و سهلاً ای نسیم بهار» همزمان با فتح تهران توسط مشروطه‌خواهان در تاریخ 24 تیر 1288، ترجیع‌بند الحمدلله ...  در 31 تیر 1288 و... تعدادی از دیگر شعرهای بهار است که در روزنامه خراسان منتشر شد.

 

 

 

 

سرعت عمل دکتر شریعتی در تولید محتوا برای روزنامه خراسان

 

حدود 60 سال پیش بود که مقاله دکتر علی شریعتی که آن زمان هنوز جوانی 21 ساله بود برای اولین بار به همراه درج نام او در روزنامه خراسان منتشر شد. البته قدیمی‌ترهای روزنامه می‌گویند در آن زمان درج نام در کنار مقاله و دیگر نوشته‌ها به‌محض شروع به همکاری با روزنامه مرسوم نبوده و از این نکته می‌توان به این نتیجه رسید که همکاری دکتر شریعتی با روزنامه خراسان به‌پیش از این تاریخ برمی‌گردد. آن زمان علی شریعتی تازه دیپلمش را در رشته ادبی و همچنین دانشسرای تربیت‌معلم گرفته بود.

ظاهراً ارتباط او با روزنامه خراسان از طریق یکی از دوستانش به نام فخرالدین حجازی که در روزنامه خراسان می‌نوشته برقرار شد؛ شریعتی جوان و خوش‌قلم، همزمان با شروع کار روزنامه‌نگاری علاوه بر شغل معلمی وارد فضای ترجمه و تالیف کتاب هم شده بود. شریعتی در تولید محتوا سرعت بالایی داشت و همین ویژگی زبانزد همکارانش در تحریریه روزنامه شده بود. زنده‌یاد ابراهیم توسلی، مدیر چاپخانه روزنامه خراسان در خاطراتش می‌گوید: «مدتی بود که روزنامه دیر منتشر می‌شد، با این‌که من مدیر چاپخانه بودم، ولی چون صاحب روزنامه برای معالجه به مسافرت رفته بود، از من خواسته بود که مراقب روزنامه باشم. یک روز به حروف‌چین‌ها گفتم چرا روزنامه دیر منتشر می‌شود؟ فردی به‌نام کارخانه‌چی یا ماشین‌چی بود؛ او گفت ما مطلب نداریم و مطالب دیر به دستمان می‌رسد. در آن زمان مرحوم شریعتی تازه با روزنامه همکاری می‌کرد؛ واقعاً مثل یک کامپیوتر بود! صحبت‌های ما را شنید، آمد جلو و گفت: «هر وقت شما مطلب بخواهید، من می‌دهم، کاری ندارد!»

من که قبلاً درباره سرعت عمل او در نوشتن شنیده بودم، به حروف چین گفتم هر روز زودتر بیا و با ایشان کار را جلو ببر و اگر مطلب خواستید، آقای شریعتی هست. به یکی از حروف چین ها هم به نام آقای ژیان، گفتم بیاید و با شریعتی کار کند. شریعتی روز اول آمد و به من گفت: «خب! بگویید چه بنویسم؟!» گفتم: من کارم فنی است و به سیاست و ... وارد نیستم. یا خودتان بنویسید یا از آقای حجازی بپرسید. داشتم برایش توضیح می‌دادم و او داشت یادداشت می‌کرد؛ فکر کردم دارد حرف مرا می‌نویسد یا مثلاً چیزی را برای یادآوری خودش یادداشت می‌کند؛ اما همین‌که حرفم تمام شد، کاغذ را به دستم داد و گفت: «بفرمایید، این مطلب اول!» خواندم و دیدم عجب متن زیبایی نوشته، محتوایش الان یادم نیست. رفت ایستاد کنار حروف چین و او همین‌طور که صفحه را می‌بست از مرحوم شریعتی مطلب می‌گرفت. از هوش و استعداد این مرد شگفت‌زده شده بودم. او حدوداً 20 ساله بود.»

افشاگری استاد شفیعی کدکنی درباره یک سرقت ادبی

سابقه نوشتن درباره اصول فنی ادبی و هنری در روزنامه خراسان آن هم به قلم استادان صاحب نام این حوزه به سال‌های دور برمی‌گردد، به عنوان مثال یکی از موارد عجیب سرقت ادبی که حدود سال 1340 اتفاق افتاده بود و ماجرای آن در روزنامه خراسان فاش شد. سرقت‌های ادبی ماهرانه‌ای توسط شخصی به نام کاظم غواص بود. غواص با خیال راحت سال‌ها اشعار حزین لاهیجی، شاعر سبک هندی قرن دوازدهم را با اندک تغییراتی در محافل ادبی به نام خودش می‌خواند، مخاطبان از همه جا بی خبر هم با حیرت به این شعرها گوش می‌دادند و این فرد را مورد تحسین خود قرار می‌دادند. او نه تنها مخاطبان عادی شعر، بلکه تعداد زیادی از شاعران صاحب سبک آن زمان را به تحسین واداشته بود و این شاعران هم از اصل ماجرا بی خبر بودند اما روزگار خوش کاظم غواص، زمانی رو به افول گذشت که جوانی 22 ساله که اتفاقاً در روزنامه خراسان مطالبی می‌نوشت و دانشجوی دانشگاه مشهد بود به شعرهای او شک کرد و با جدیت به بررسی این شعرها پرداخت. این جوان کسی نبود به جز فردی که ما امروز او را با نام استاد شفیعی کدکنی می‌شناسیم. شفیعی که به شعرها و شاعرش شک کرده بود در گیر و دار بررسی منابع ادبیات کهن به دیوان حزین لاهیجی رسید. از جایی که این نسخه از دیوان حزین، چاپ هندوستان بود و نایاب در آن روزگار کسی متوجه این سرقت‌های ادبی نشده بود، اما سخت کوشی و پیگیری شفیعی دست این سارق ادبی را رو کرد. شفیعی 22 ساله که توانسته بود به این سرقت‌های ادبی پی ببرد کشفیات خودش را در این زمینه با صراحت، در صفحه ۴ شماره ۲۶۵۰ روزنامه خراسان، مورخ ۱۸ بهمن ۱۳۴۰ منتشر کرد و نوشت: «شما هم می‌توانید هر غزلی را که به‌نام ایشان دیده و یا خوانده‌اید به‌طور دقیق و بی‌هیچ‌گونه تغییری در این کتاب که متجاوز از هزار صفحه دارد، بیابید و اساساً من این را به مسابقه می‌گذارم که هرکس شعری قبل از تاریخ نوشتن این مقاله به‌نام غواص در مجلات و روزنامه‌ها خوانده، اگر در این دیوان نیافت از من جایزه خوبی دریافت کند!»

شفیعی، عضو تحریریه روزنامه خراسان

البته همکاری شفیعی کدکنی با روزنامه خراسان به همین جا ختم نمی‌شود. در ابتدای شعرهای محمد رضا شفیعی کدکنی با نام مستعار «م.سرشک»، در خراسان منتشر می‌شد و مدتی بعد از آن، به دلیل قریحه ادبی و توانمندی بالا در نگارش متون مختلف، به عضویت تحریریه این روزنامه درآمد. البته در آن زمان نام تازه واردهای تحریریه تا مدتی کنار مطالب درج نمی‌شد و شفیعی کدکنی هم از این مورد مستثنا نبود، در نتیجه بسیاری از متن‌هایی که برای روزنامه خراسان نوشت، طبق رسم آن زمان، بی‌نام بود اما گاهی وقت‌ها یادداشت‌هایی قوی می‌نوشت که مسئولان آن زمان روزنامه خراسان را مسحور قدرت نویسندگی خود می‌کرد و در نتیجه قانع می‌شدند نام مستعار محمد رضا را که همان، «م.سرشک» بود ابتدا یا انتهای این یادداشت ها بیاورند. تعدادی از این مطالب که در سال 1340 منتشر شد؛ «سرقت‌های ادبی استاد کاظم غواص! بیچاره حزین لاهیجی!» (18 بهمن 40)، «یادی از گاندی» (12 مهر 40) و «در مقدم نوروز» (29 اسفند 40) و...

از تنظیمات کاغذکشی تا مرکب و تای کاغذ برای چاپ

«حمید فرجی» سرپرست چاپ رول از شروع کار این واحد با سرویس دستگاه‌ها و بقیه مراحل آن می‌گوید

او از سال 87 در روزنامه خراسان مشغول به کار شده و از همان ابتدا در واحد چاپ رول بوده است. «فرجی» درباره مراحل چاپ روزنامه می‌گوید: «همکاران بخش چاپ از ساعت 7 شب با سرویس دستگاه‌های چاپ شروع به کار می‌کنند. تقریبا هر شب از ساعت 8، فعالیت بخش چاپ روزنامه با چاپ صفحات نیازمندی شروع می‌شود. سپس صفحات ضمیمه‌ها و صفحات اصلی طبق برنامه زیر چاپ می‌رود».

زینک‌ها را در دستگاه چاپ قرار می‌دهیم

سرپرست چاپ رول درباره وظایف اپراتورهای دستگاه‌های چاپ روزنامه می‌گوید: «زمانی که زینک‌ها به دست ما می‌رسد، آن را پانچ کرده و در سیلندر دستگاه چاپ روزنامه قرار می‌دهیم. مرحله بعدی، کاغذکشی است که باید توسط اپراتور انجام شود. سپس تنظیمات ریجستر، تای کاغذ، مرکب و ... توسط اپراتور انجام می‌شود و بقیه کارها توسط دستگاه به صورت اتوماتیک صورت می‌پذیرید».

شب‌هایی که مناظره یا فوتبال باشد، کارمان بیشتر طول می‌کشد

او درباره چالش‌های این بخش می‌گوید: «الان همکاران ما تجربه بالایی دارند و مشکل خاصی نداریم چون بلدیم با دستگاه‌ها کار کنیم. البته گاهی کاغذ در دستگاه گیر می‌کند که خطا می‌دهد و متوقف می‌شود. بنابراین باید دوباره مرحله کاغذکشی را انجام دهیم تا چاپ از سر گرفته شود. همچنین شب‌هایی که مسابقه فوتبال یا ورزشی مهمی هست یا مثلا این روزها که مناظرات انتخاباتی تا بامداد طول می‌کشد، چون صفحات دیرتر به دست ما می‌رسد، کار چاپ هم بیشتر طول می‌کشد».

گاهی فامیل‌هایم هم به کیفیت چاپ اعتراض می‌کنند!

او درباره کیفیت چاپ روزنامه می‌گوید: «گاهی اگر عکسی که در صفحه کار شده کیفیت بالایی نداشته باشد، چاپ ضعیف می‌شود. الان نسبتا مرکب خوب استفاده می‌کنیم اما کیفیت کاغذ هم تاثیر زیادی دارد. این‌ها روی کیفیت چاپ و تصویر تاثیر زیادی دارد. جالب است بدانید گاهی خانواده خودم و اقوام به من درباره کیفیت چاپ روزنامه انتقاد می‌کنند اما تمام تلاش ما چاپ با بالاترین کیفیت است».

پرتکرارترین خواسته مشترکان گرفتن تخفیف است

«فاطمه پاکروان» کارمند بخش اشتراک از وظایف این بخش می‌گوید و مشترکی که روزی 5 بار با او تماس می‌گیرد

«پاکروان» از سال 1382 به روزنامه آمده و از همان ابتدا در واحد اشتراک و توزیع مشغول به کار شده است. او درباره وظیفه اصلی واحد اشتراک و توزیع می‌گوید: «واحد اشتراک، وظیفه آبونمان گرفتن و برنامه‌ریزی برای توزیع به موقع روزنامه و سپس بررسی بازخوردهای مردمی در این روال را دارد. مثلا روزنامه به موقع به دست مخاطب رسیده یا نه، آسیبی ندیده باشد و .... به‌طور کلی پیگیری مسائل بعد از توزیع روزنامه هم با واحد ماست».

مشترکان می‌گویند عاشق روزنامه‌ایم اما ...

او درباره محتوای بیشتر تماس‌های مشترکان با بخش آن‌ها می‌گوید: «بیشترین نکته‌ای که مردم در تماس با ما مطرح می‌کنند، درخواست تخفیف است. تماس هم زیاد داریم که مشترکان می‌گویند علاقه زیادی به روزنامه داریم ولی به خاطر قیمت اشتراک برای خرید روزنامه مشکل داریم و بعضی‌ها هم مجبور به قطع می‌شوند».

مشترکان هر کاری دارند، با ما تماس می‌گیرند

بخش اشتراک با فروشندگان روزنامه که شامل دکه‌دارها، کتاب‌فروش‌ها، سوپرمارکت‌ها و ... و مشترکان خانگی هستند، هر روز در ارتباط است. «پاکروان» در همین باره می‌گوید: «چون مشترکان از ابتدای وصل‌شدن اشتراک‌شان با ما ارتباط دارند؛ گاهی هر کاری با هر قسمتی از روزنامه از مدیریت تا تحریریه و ... دارند، با ما تماس می‌گیرند. از این که مثلا چرا عکس‌ها کدر چاپ شده، فلان تیتر خوب نیست، چرا فلان خبرنگار فلان مطلب را چاپ کرده و... . همین الان مخاطبی داریم که هر روز و حتی تا روزی 4 یا 5 بار با ما تماس می‌گیرد و نسبت به مطالب مختلف روزنامه بازخورد می‌دهد. این خانم بسیار علاقه‌مند به روزنامه است و تمام مطالب روزنامه را می‌خواند».